#healthyliving

საბედისწერო შეცდომა, რომელიც კლავს თქვენს მეტაბოლიზმს ანუ დაიძინეთ ჯანმრთელად!

 

მკვლევარები ამბობენ, რომ ყველა ადამიანი უშვებს საბედისწერო შეცდომას, რომელიც კლავს მათ მეტაბოლიზმს!

თქვენს წინაშეა რამოდენიმე მნიშვნელოვანი მონაცემი ძილის ხარისხისა და ადამიანის მეტაბოლიზმის კავშირის შესახებ, რომელიც მოცემულია დოქტორ ჯონი ბოუდერის მიერ (Dr. Jonny Bowden). ვილაპარაკებთ იმაზე, თუ როგორ არის დაკავშირებული ძილი ჩვენს ჰორმონალურ სისტემასთან, ზედმეტი წონის დაკლებასთან, სხეულის ახალგაზრდობის გახანგრძლივებასთან ან მისი დაბერების დაჩქარებასთან.

ვილაპარაკებთ კვლევის შოკისმომგვრელ მონაცემებზე, რომელიც გამოაქვეყნა Annals of Internal Medicine-მა: როგორც აღმოჩნდა, პრაქტიკულად ყველა თანამედროვე ადამიანი „უშვებს საბედისწერო შეცდომას, რომელიც კლავს მათ მეტაბოლიზმს!“

ამ შეცდომის გამო ხდება არა მხოლოდ ორგანიზმის მიერ ზედმეტი ცხიმის წვის შესაძლებლობის ბლოკირება, არამედ ასევე ირღვეევა ჰორმონალური სისტემა, მძაფრდება შიმშილის გრძნობა, ჩქარდება დაბერების პროცესები, ჩვენ ვხარჯავთ მეტ ენერგიას და ვკარგავთ საღი აზროვნების უნარს.

და კიდევ უარესიც, ამ შეცდომის გამო აბსოლუტურად „ჯანმრთელი“ აადამიანის ანალიზებმა შეიძლება აჩვენოს, რომ მას აქვს ინსულინის რეზისტენციის დონე – როგორც დიაბეტის მეორე ტიპის დაავადებულ ნებისმიერ ადამიანს!

სამწუხაროდ, ბევრმა ადამიანმა არ იცის, რომ უშვებს ამ შეცდომას… რაზეა საუბარი? არასაკმარის ძილზე.

გაფრთხილება: ნუ მოიტყუებთ თავს ფიქრით, რომ შეიძლება გვიან დაწვეთ, და რომ ძილი ნაკლებ მნიშვნელოვანია, ვიდრე გადაუდებელი საქმეები. თუ დგება არჩევანი სპორტსა („ჯანმრთელობის და ფიგურის შესანარჩუნებლად“) და ძილს შორის- ამ შემთხვევაში პრიორიტეტი მიაკუთნეთ ძილს.

sleep-herro

და ჩვენ მოგიყვანთ 6 ძირითად მიზეზს, თუ რატომ არის ასე.

  1. ძილის დეფიციტი პროვოცირებს ძლიერი შიმშილის გრძნობას და ზრდის მიდრეკილებას მავნე საკვების მიმართ. როგორ? ამაზე არსებობს კვლევა, რომელიც გამოქვეყნებული იყო Public Library of Science-ში.

პირველ რიგში, არასასკმარისი ძილი პროვოცირებს ჰორმონი ლეპტინის დონის შემცირებას 15% (ეს ჰორმონი გვატყობინებს დანაყრების შესახებ, თუ მისი დონე შემცირებულია, მაშინ სიგნალი დანაყრების შესახებ ტვინში უფრო გვიან მივა).

ამას მივყავართ იქამდე, რომ ვკარგავთ კონტროლს აპეტიტზე, ვიღვიძებთ უკვე მშივრები და ვმშვიდდებით, როდესაც ვიღებს მავნე პროდუქტების პორციას.

ჩვენს უბრალო ენაზე ვამბობთ, რომ „დაუსვენებელი ნერვული სისტემა ითხოვს სტიმულაციას და იწვევს მიდრეკილებას მაქვსიმალურად მასტიმულირებელ პროდუქტებზე“. შეიძლება, ეს არ არის ყველაზე კორექტული ფორმულირება, მაგრამ ეხლა გასაგებია, რა დგას მის უკან.

ლეპტინი – ჰორმონი, რომელიც გვატყობინებს დანაყრების გრძნობაზე, ასევე აკონტროლებს ნივთიერებათა ცვლას.

ამიტომ, როდესაც არასაკმარისად გძინავთ, ლეპტინის დონე მცირდება და მასთან ერთად მცირდება ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონების დონე, რაც, თავის მხრივ, იწვევს მეტაბოლიზმის ექსტრემალურ შენელებას (ანუ, მათ შორის, დასვენების მდგომარეობაში კალორიებისს წვის).

შემდეგ – უარესი: თითქმის არავინ იცის, რომ „ცხიმის წვის“ პროცესები ძირითადად მიმდინარეობს როდესაც ჩვენ გვძინავს! ძილის დროს ჰორმონი ლეპტინი ააქტიურებს სპეციალურ ცხიმოვან უჯრედებს, რომლების ფუნქციაა – ცხიმის წვა, შედეგად, ღამე იწვება ზედმეტი კალორიები, ხოლო მიღებული ენერგია ტრანსფორმირდება და სითბოს სახით სხივდება.

ამიტომ, არასაკმარისი ძილის დროს (ან ძილის არასწორი რეჯიმის დროს), ჩვენ ვუშვებთ ხელიდან იმ დროის მონაკვეთს, როდესაც ცხიმს შეუძლია ოპტიმალურად დაიწვას, ხოლო სხეულს შესძინოს გრაციოზული კონტურები.

2. ძილის დეფიციტი ასევე ახშობს უჯრედების მგრძნობიარობას ინსულინის მიმართ. უბრალოდ რომ ვთქვათ, ინსულინი – ჰორმონი, რომელიც ახდენს გლუკოზის (ენერგიას საკვებიდან) ტრანსპორტრებას უჯრედებთან, ხოლო ზედმეტ გლუკოზას გადადებს ცხიმში. თუ თქვენ დაქვეითებული გაქვთ მგრძნობიარობა ინსულინის მიმართ, თქვენ დაგჭირდებათ მეტი ინსულინი იმისათვის, რომ მოაშოროთ ზედმეტი შაქარი სისხლიდან. ხოლო სისხლში ინსულინის დიდი რაოდენობა, თავის მხრივ, პროვოცირებს ცხიმოვანი მასის ორჯერ უფრო მეტი დაგროვების რისკს, რადგან ინსულინის მაღალი შემცველობა აგვზავნის ღვიძლში ბრძანებას გარდაქმნას მიღებული საკვები ცხიმად, ჩაკეტოს ზედმეტი ცხიმოვან უჯრედებში.

3. გარდა ამისა, ორგანიზმი აღიქვამს ძილის ნაკლებობას როგორც სტრესის ფაქტორს, როგორც საფრთხეს მისი არსებობსთვის, ამიტომ ორგანიზმის რეაქცია – არის სტრესის ჰორმონის დონის გაზრდა – კორტიზოლის, ხოლო მას პირდაპირ უკავშირებენ ცხიმის გადადებას მუცლის და თეძოების ზონებში.

4. ტვინი იყენებს ძილის პერიოდებს იმისათვის, რომ გაიწმინდოს ტოქსინებისგან, რომელიც დაგროვდა დღის განმავლობაში. ამერიკელი მეცნიერების ჯგუფი თვლის, რომ ეს მექანიზმი წარმოადგენს ძილის ერთ-ერთ ძირითად მიზეზს. დოქტორ მაიკენ ნიდერგარდმა (Dr. Maiken Nedergaard), ნეიროქირურგმა, როჩესტერის უნივერსიტეტის პროფესორმა, გამოაქვეყნა თავისი კვლევა, რომელიც ახდენს დემონსტრირებას, რომ, როდესაც ჩვენ გვძინავს, ტვინი თავისუფლდება ძლიერი ნეიროტოქსინებისგან, რომლებიც წარმოადგენენ ჩვენი ყოველდღიური მოღვაწეობის უკუპროდუქტებს.

თუ ამ უკუპროდუქტებს მივცემთ დაგვროვების ნებას და არ გავთავისუფლდებით მათგან, ამას შესაძლებელია მოჰყვეს საკმაოდ სამწუხარო შედეგები – მაგალითად, გონების დაბინდვა, მეხსიერების დაზიანება, გუნება-განწყობის ნახტომები და პრობლემები ყურადღების ფოკუსირებასთან.

მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ ძილის დროს ნეირონები მცირდებიან ზომაში და მათ შორის იქმნება სივრცეები, რომლებიც ივსებიან ტვინის სითხით, ის ევლება მათ და ინტენსიურად გამოჰყავს ტოქსინები.

ეს მექანიზმი კრიტიკულად მნიშვნელოვანია ტვინის ნორმალური ფუნქციონირებისთვის, ოღონდ ის მუშაობს მხოლოდ ძილის პერიოდის დროს.

სტატიაში, რომელიც გამოაქვეყნა ჟურნალმა Science, მეცნიერები ასევე გამოთქვავენ მოსაზრებას, რომ ტოქსიკური ცილების მექანიზმის დაზიანებას შესაძლებელია კავშირი ჰქონდეს ტვინის დაავადებების წარმოქმნასთან.

ძილის დეფიციტი იწვევს დეტოქსიკაციის შესაძლებლობების შემცირებას, და ასევე ტრავმირებას ახდენს თავის ტვინზე, კოგნიტურ შესაძლებლობებზე და ნეგატიურად მოქმედებეს გუნება-განწყობაზე.

ასევე კონტროლს არ ექვემდებარება ანთებითი პროცესები და იზრდება მჟავიანობის სტრესი, ხოლო ეს იწვევს ტვინის ქსოვილების უფრო დიდ დაზიანებას და ჩნდება რისკი ისეთი ასაკობრივი დაავადების განვითარების, როგორიცაა ალცჰეიმერის სინდრომი.

5. თქვენ ალბათ შეგხვედრიათ ისეთი ადამიანები, რომლებსაც რამოდენიმე ღამის განმავლობაში არ უძინიათ? ასეთი ადამიანები გამოიყურებიან გამოფიტულად და…ცოტათი…დაბერებულად…

და არსებობს ამის მიზეზი – ძილის უკმარისობა ძალიან სწრაფად აბერებს ადამიანს, რადგან ართმევს იმ „ფანჯარას“, დროის მონაკვეთს, როდესაც, ძილის დროს მუშაობენ ჩვენი „ახალგაზრდობის ჰორმონები“.

საუბარია ზრდის ჰორმონზე– სომატოტროპინზე- ეს არის ჩვენი განახლების და აღდგენის მასტერი, ჰორმონი, რომელიც მოქმედებს მხოლოდ ღამე, გვეხმარება აღდგენაში და ახალგაზრდობის შენარჩუნებაში.

კანის დაბერების გარდა (სიმშრალე, ნაოჭები, სუსტი ტონუსი), ზრდის ჰორმონის უკმარისობა ასევე კრიტიკულად მოქმედებს ქსოვილების შემადგენლობაზე – ხდება კუნთური მასის შემცირება ცხიმის მასასთან შედარებით, ძლიერდება კანქვეშა ცხიმის გადადება, ასევე ნელდება ცხიმის წვა.

6. თუ ჩვენ ვიცავთ რეჯიმს, რომელსაც გვკარნახობს ძილის ჰორმონი მელატონინი, ჩვენ დიდი ხნით ვინარჩუნებთ უჯრედების ახალგაზრდობას. ზუსტად ღამის პერიოდში – ამ ჰორმონის მოქმედების დროა. გარდა ამისა, მელატონინს აქვს ანტიოქსიდანტური თვისებები, არეგულირებს ენდოკრინული სისტემის მოქმედებას, ახდენს სისხლის წნევის ნორმალიზებას, არეგულირებს მომნელებელი სისტემის და თავის ტვინის მუშაობას. მელატონინის გამომუშავება შეიძლება ადვილად დაირღვეს, თუ ხშირად ირღვევა ძილის რეჯიმი…

მელატონინი — თავისუფალი რადიკალების ყველაზე ძლიერი ცნობილი მშთანთქველია.

მელატონინი ანეიტრალებს ჟანგვითი პროცესების დამანგრეველ შედეგებს, რომლებიც წარმოადგენენ კანის დაბერების და დაჭკნობის მთავარ მიზეზს.

სრულყოფილი ძილის ფორმულა – სულ 4 ნაბიჯი:

* ნაბიჯი 1: ყოველ კვირას დაწექით 15 წუთით ადრე, სანამ არ მიიღებთ სტაბილურ 7-9 საათიან ძილს.

* ნაბიჯი 2: საძინებელში ძალიან უნდა ბნელოდეს– სწორედ ასეთ პირობებში ჰორმონალური მუშაობა იქნება საუკეთესო დონეზე.

* ნაბიჯი 3: ძილის წინ შეეცადეთ შენელდეთ, დაამშვიდოთ ნერვული სისტემა – არანაირი ტელეფონი, ტელევიზორი, ინტერნეტი, სპორტი.

* ნაბიჯი 4: მიირთვით საკვები ძილიდან არაუგვიანეს სამი საათით ადრე. თუ დრო უფრო ნაკლებია, ცხიმის წვის პროცესის ეფექტი ქრება.

გაფრთხილება: ეს ფორმულა არ დააჩქარებს მეტაბოლიზმს და არ იმუშავებს გაახალგაზრდავებაზე, თუ განაგრძობთ კვებას მავნე პროდუქტებით!

 

არასწორი კვების დროს, რამდენიც არ უნდა დაიძინოთ, მეტაბოლიზმი მაინც ირღვევა და ნელდება, ენერგიის დონე ვარდება, ფიქრისუნარიანობა ნელდება.

გახდომის კონტექსტში, პირველ რიგში უნდა გამოვრიცხოთ სახამებლის და ცხიმიანი საკვების კომბინაცია (ბუტერბროდები, მაკარონი კარაქით ან ყველით, კარტოფილი კარაქით ან არაჟნით და ა.შ.).

 

სიბერე სასიხარულოდ, ანუ როგორ დავაღწიოთ თავი დემენციას?