ტრანს ცხიმები = შხამს

#foodbasics #transfat

ნაწილი 2.

როგორ იწყებოდა ყველაფერი..
არც თუ ისე დიდი ხნის წინ (50 წლის წინ ) სპეციალისტებმა ტრანსგენურ საინჯინრო სფეროში შექმნეს ცხიმების ჯგუფი, რომელიც თავისი გემოთი და ხარიხით მაქსიმალურად იყო მიმსგავსებული ნატურალურთან . ასე შეიქმნა ტრანს ცხიმები.

ისინი მიიღებიან მცენარეული ზეთების ჰიდროგენიზაციის გზით. პროცესის არსი მდგომარეობს იმაში, რომ თხევადი მცენარეული ზეთი ზეწოლის და 200 გრადუსიანი ტემპერატურის ქვეშ ექვემდებარება აირისებრი წყალბადის მოქმედებას. შედეგად იღებენ ახალ პროდუქტს – ჰიდროგენიზირებულს, რომელსაც აქვს მოლეკულური სტრუქტურის დამახინჯებული ტიპი. ბუნებაში ამგვარი ნაერთებები არ არსებობს. ამ ტრანსფორმაციის მიზანი მიმართულია არა ადამიანის ჯანმრთელობის გასაუმჯობესებლად, არამედ მიმართულია „კომფორტული“ მყარი პროდუქტის შესაქმნელად, რომელიც აუმჯობესებს გემოს, აქვს კარგი სტრუქტურა, დაბალი ღირებულება და ხანგრძლივი შენახვის ვადა.

თერმოდამუშავების პროცესში ტრანს ცხიმები კარგავენ ყველა სასარგებლო მიკროელემენტებს.

შედიან ფასტ-ფუდის, ძეხვის, მარგარინის, საკონდიტრო ნაწარმის, სპრედების, სნეკების, მაიონეზის, პოპკორნის შემადგენლობაში.

️ მარგარინი

ამ პროდუქტის წარმოებისას, რომელსაც უნდა შეენაცვლებინა კარაქი, ხდება ცხიმების ჰიდროგენიზაცია. ეს იწვევს ტრანსიზომერული ცხიმმჯავების ფორმირებას, რომელიც პრაქტიკულად არ არსებობს კარაქში და მცენარეულ ზეთებში, ამიტომ ჩვენი ორგანიზმისათვის მიუღებელია. ტრანსიზომერების ნაწილი ჰიდროგენიზირებულ მარგარინში აღწევს 40%.

•ისინი ზრდიან „ ცუდი“ ქოლესტერინის დონეს სისხლში, არღვევენ მემბრალური უჯრედების ნორმალურ მუშაობას, ხელს უწყობენ სისხლძარღვთა დაავადებების განვითარებას, უარყოფითად მოქმედებენ პოტენციაზე. მარგარინის სასარგებლოდ ვერაფერს ვიტყვით.

ფაქტები ტრანს ცხიმებზე:

ტრანს ცხიმები ზრდიან ცუდი ქოლესტერინის რაოდენობას თითმის 2 ჯერ, ვიდრე გაჯერებული ცხიმოვანი მჯავები, და ზღუდავენ ე.წ. „კარგი“ ქოლესტერინის ფორმირებას, რომელიც საჭიროა ორგანიზმისთვის.
 დღიური რაციონის მთლიანი კალორიულობიდან მხოლო

დ 2% ნახშირწყლების ჩანაცვლება ტრანს ცხიმებზე ზრდის გულის კორონალური დაავადების რისკს თითმის 2 ჯერ, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების უეცარ სიკვდილს 1,5 ჯერ. ამის მიუხედავად, ცხოვრების სტილი (მოწევა, ალკოჰოლის მიღება, არასპორტული ცხოვრების წესი და ა.შ.) ნაკლებად ზემოქმედებს გულის კორონალურ დაავადებაზე, ვიდრე ტრანსიზომერული ცხიმმჯავების მიღება.
 ტრანს ცხიმები ასევე ზრდიან ოვულაციური უშვილობის რისკის განვითარებას 73%-ზე, მეორე ტიპის დიაბეტის განვითარებას 1,4 ჯერ, ალცგეიმერის დაავადების განვითარებას 3 ჯერ, სიმსუქნეს და ათეროსკლერიზის განვითარებას.
დადასტურებულია, რომ მეძუძური დედებისთვის ტრანს ცხიმების ცხიმმჯავების პროდუქტების მიღება ზრდის ქალის რძეში მათ კონცენტრაციას. და ეს, თავის მხრივ, უარყოფით გავლენას ახდენს ბავშვის განვითარებაზე. ბევრი მკვლევარი უკავშირებს დედის არასწორ კვებას ბავშვებში ალერგიული რეაქციის განვითარებას.
ტრანს ცხიმები აქვეითებენ იმუნიტეტს, ზდრიან ინფექციური დაავადებების რისკს, ხელს უწყობენ ასაკობრივი სიბრმავის პროგრესიას და ხელს უშლიან პროსტაგლანდინების ნორმალურ სინთეზს .

☑️დანია იყო მსოფლიოში პირველი ქვეყანა, რომელმაც კანონდობრივად დაადგინა (2003წ. მარტში) ტრანსიზომერების შეზღუდვა საკვებ პროდუქტებში.
☑️დიდ ბრიტანეთში ტრანსიზომერების რეკომენდირებული ლიმიტი შეესაბამება 2% ყოველდღიურ ენერგოხარჯვაზე, აშშ-ში კი მათი შემადგენლობა უნდა იყოს «იმდენად დაბალი, რამდენადაც ეს შესაძლებელია».
☑️ აშშ-ში მარკირების კანონის შესაბამისად 01.01.2006 წ. ტრანსიზომერების შემცველობა სავალდებულო საფუძველზე უნდა იყოს მითითებული სამოხმარებლო შეფუთვაზე ცალკე, არა გრაფაში „პროდუქტის კვებითი ღირებულება“.
☑️დანიის მაგალითი გახდა კატალიზატორი კამპანიის, რომ ფასტ-ფუდის და სწრაფი კვების სისტემებმა შეამციონ ტრანსიზომერების მოხმარება. თუ საკვები პროდუქტების ყიდვისას მომხმარებელი ინფორმირებულია ტრანსიზომერების ცხიმმჯავების შემცველობაზე, სწრაფი კვების ობიექტებში, განსაკუთრებით, ფასტ-ფუდში მომხმარებელი არ არის ინფორმირებული. მაგალითად, ერთი პორცია კარტოფილი ფრის ჭამისას ადამიანს შეაქვს თავის ორგანიზმში დაახლოებით 7 გრ ტრანსიზომერები, რაც შეადგენს 3,5% დღიური რაციონის საერთო კალორიულობას.

უაზრო ხდება ჩაითვალოს ნამცხვარი საკვები ბოჭკოებით ფუნქციური საკვების პროდუქტად, თუ მისი წარმოებისას იქნა გამოყენებული კულინარული ცხიმები, რომლის შემადგენლობაშია ტრანსიზომერების ცხიმმჯავები. რადგან ტრანსიზომერების ცხიმმჯავების უარყოფითი გავლენა გაცილებით უფრო ძლიერია, ვიდრე საკვები ბოჭკოების დადებითი გავლენა მასზე .
ამის შემდეგაც გსურთ ფასტ-ფუდში წასაუზმება ან ჩაის დალევა მაღაზიის ნამცხვართან?

 დღესდღეობით, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მრავალრიცხოვან კვლებევზე დაყრდნობით (ჯმო), რეკომენდირებულია ტრანსიზომერების ცხიმმჯავების მოხმარების შემცირება 1%-მდე დღიური კალორიულობის რაციონიდან ( 2 გრ, თუ თქვენ მოიხმართ 2000კკალ დღეში).

✅ დასკვნა
უბრალოდ დავიმახსოვროთ, რომ ტრანს ცხიმი – არის შხამი ორგანიზმისთვის