ცილოვანი დიეტა: დადებითი და უარყოფითი მხარეები

ცილოვანი დიეტა, უთუოდ, ეფექტურია და გეხმარებათ ზედმეტი კილოგრამების დაკლებას იმ შემთხვევებშიც, როდესაც სხვა დიეტები უძლურია. განსაკუთრებით, თუ შეუთავსებთ ფიზიკურ დატვირთვას. მაგრამ, ცოტა თუ დაფიქრებულა იმაზე, თუ რასთან არის დაკავშირებული მისი ეფექტურობა, და რა ზიანს აყენებეს ორგანიზმს ცილოვანი კვება.

იდეალისადმი დევნისას ადვილია დაგავიწყდეთ გახდომის მთავარი მიზანი – გაახარნგძლივოთ ცხოვრების აქტიური პერიოდი და რაც შეიძლება დიდხანს შეინარჩუნოთ კარგი ჯანმრთელობა.

რაში მდგომარეობს ცილოვანი დიეტების არსი?

არსი იმაშია, რომ გამორიცხოთ რაციონიდან ნახშირწყლები და ცხიმი. მართალია, ასეთი კვების რეჯიმის დროს ორგანიზმი არ შიმშილობს, მაგრამ არც იღებს მისთვის საჭირო უამრავი რაოდენობის ნივთიერებას. სამაგიეროდ, იღებს ცილას ჭარბი დონით. ნახშირწყლების მკვეთრად შემცირებისას, როგორც ენერგიის მთავარი წყაროს, ენერგიის ალტერნატიული წყარო ხდება ცხიმოვანი დაგროვებები, რომლებსაც ორგანიზმი აქტიურად წვავს.

და მართლა შეიძლება მალე მოვიშოროთ ზედმეტი კილოგრამები?

ადამიანის ორგანიზმში ყველაფერი ურთიერთდაკავშირებულია, და თუ გამორიცხავთ კვების ერთ ელემენტს, სხვა დანარჩენი უარესად შეითვისება. თუ ადამიანი, ძირითადად, მიირთმევს ხორცსა და თევზს (არ რთავს რაციონში უჯრედისსა და ნახშირწყლებს), ის უბრალოდ ანაგვიანებს ორგანიზმს. ხორცი ლპება ნაწლავში, წამლავს სისხლსა და სხვა ორგანოებს ტოქსინებით.

რაც უფრო დიდხანს ადამიანი იცავს ამ კვების რეჯიმს, მით უფრო ძლიერად წამლავს საკუთარ ორგანიზმს ცილოვანი პროდუქტების დაშლით.

ჭარბი ამინომჟავების დაშლა, რომლებიც აღემატებიან ცილის ბუნებრივ მოთხოვნილებას ადამიანში, ცილის წვას როგორც ენერგიის წყაროსი თან ახლავს ტოქსიური ამიაკისა და გოგირდის ნაერთის გათავისუფლება, ისეთების, როგორიცაა შარდოვანა, რომელსაც თირკმლები აქტიურად განდევნიან ორგანიზმიდან.

გარდა ამისა, განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს წყლის დალევის რეჯიმის ოპტიმალური დაცვა. ცილების ჭარბი რაოდენობა იწვევს ორგანიზმის მჟავა-ტუტოვანი ბალანსის დარღვევას და ამჟავებს ორგანიზმს, რაც, თავის მხრივ, ზრდის კალციუმის დაკარგვას.

აქ ჩვენს უფრო დაწვრილებით გავჩრდებით მჟავა-ტუტოვანი ბალანსის წარმოადგენაზე, PH-ზე.

მჟავა-ტუტოვანი ბალანსი — იდეალური წონის და კარგი ჯანმრთელობის გზა

ნებისმიერი ექიმისთვის გასაგებია, თუ რითია საშიში ცილოვანი დიეტა: დაშლის პროდუქტები ხვდებიან თირკმლებსა და ღვიძლში, სისხლში, შარდში. ცილოვანი დიეტის ზიანი მდგმარეობს იმაში, რომ ორგანიზმი დიდი ხნის განმავლობაში იღებს საკვებს ცილის მაღალი შემცველობით, რომელიც „აიძულებს“ ჩვენს ორგანიზმს იმუშაოს „გაძლიერებულ რეჯიმში“. არაუშავს, თუ დიეტა გრძელდება ერთი კვირა, მაგრამ თუ ნახევარი წელი?

თანდათან იზრდება ინტოქსიკაცია მჟავებით, იზრდება კეტონების დონე შარდში, გადაჭარბებული დატვირთვებისგან უარესდება თირკმლის და თირკმლისზედა ფუნქციები. ცილოვანი მოწამლვა, აციდოზი, თირკმლების უკმარისობა, შარდკენჭოვანი დაავადება – ხანგრძლივი ცილოვანი თავდასხმების ყველაზე უწყინარი შედეგებია. აქვე, ლოგიკურად შეიძლება დავამატოთ თმების და ფრჩხილების გაუარესება, გამელოტება კაცებში, როგორც ორგანიზმის დამჟავების გარე გამოვლინება.

თვითონ პიერ დიუკანმა, ცნობილი ცილოვანი დიეტის ავტორმა, ძალიან ადვილად გადაწყვიტა ეს პრობლემა – დალიეთ დღეში 2 ლიტრი წყალი, და ორგანიზმი თვითონ გაიწმინდება შხამისგან. ყველაფერი რომ ასეთი ადვილი ყოფილიყო, ზემოთაღნიშნული დაავადებები საერთოდ არ იარსებებდა. წყალს, უთუოდ, შეუძლია გამოიყვანოს ტოქსინები ორგანიზმიდან, მაგრამ ამ შემთხვევაში გარდაუვალია შეშუპები და თირკმლებზე ზედმეტი დატვირთვა.

არ არის ძნელი მისახვედრი, აყენებს თუ არა ზიანს ცილოვანი დიეტა ძარღვებსა და გულს. თუ ყოველდღე მიირთმევთ ხორცსა და თევზს დიდი რაოდენობით, ჰიპერტონია, ქოლესტერინის ბალთები და ძარღვების სისუსტე გარანტირებულია.

დიეტა მკაცრად უკუნაჩვენებია ყველა ადამიანისთვის, ვინც განიცდის ღვიძლის და საშარდე სისტემების ქრონიკულ დაავადებებს, ასევე გულის, ძარღვებისა და სისხლის მიმოქცევის სისტემების დაავადებებს.

ნახშირწყლის შიმშილი

ნახშირწყლები, კერძოდ კი, გლუკოზა, – არის ენერგიის მთავარი მიმწოდებელი ორგანიზმში სასიცოცხლო პროცესების შესანარჩუნებლად. საერთოდ ნახშირწყლების გარეშე ორგანიზმი ვერ გაძლებს, რადგან გლუკოზის დონე სისხლში სასიცოცხლოდ მნიშნვენლოვანია ყველა უჯრედის ნორმალური ფუნქციონირებისათვის, კერძოდ კი, ტვინის უჯრედებისთვის. სისხლში შაქრის (გლუკოზის) დონის კრიტიკულ დონემდე შემცირებისას შესაძლებელია განიცადოთ თავბრუხვევა და თავის ტკივილები, კრიტიკული მდგომარეობისას – გონების დაკარგვა.

საიდან აიღოს ენერგია მომუშავე კუნთმა, თუ არ არის გლუკოზის მიწოდება? ყველაზე ხელმისაწვდომი უკვე არსებული ენერგიის მარაგის ფორმა – არის გლიკოგენი კუნთებიდან და ღვიძლიდან, როდესაც ეს წყაროც ამოიწურება, მაშინ ენერგია იღება ცხიმოვანი დაგროვებებიდან, რომლებიც ნახშირწყლების მკვეთრი შემცირების დროს აქტიურად იწვება ორგანიზმის მიერ. ამაში მდგომარეობს ცილოვანი დიეტით გახდომის არსი.

სხვა, უფრო რთული გზა ენერგიის მისაღებად – არის ცილებისგან გლუკოზის მიღება. ეს პროცესი ეშვება ხანგრძლივი შიმშილობის ან ხანგრძლივი კუნთური მუშაობის დროს.

ამაზე, ასევე შენდება „გაშრობის“ ეფექტი ბოდიბილდერებში. 

შედეგი – მჟავა-ტუტოვანი ბალანსის შემცირება, ორგანიზმის დამჟავება. შედეგი შეიცავს თავბრუდასვევებს, გულისრევას, ქრონიკულ შეკრულობას და თავის ტკივილებს, თმებისა და კანის მდგომარეობის გაუარესებას…

დიეტები ცილის მაღალი შემცველობით ხშირად იწვევენ ნაყოფიერების შემცირებას. ცილების მაღალი რაოდენობისას სასქესო გზებში გროვბედა აზოტი, რომელიც წარმოადგენს ცილების გადამუშავების პროდუქტს. აზოტი ხელს უშლის განაყოფიერების პროცესს, განაყოფიერებულ უჯრედს შეაღწიოს საშვილოსნოს ლორწოვან გარსში.

არც ისე ხალისიანად ჟღერს, ხომ?

ეს დიეტა ძალიან ეფექტურია მალე გასახდომად. მაგრამ, თუ სასწორის ერთ თასზე გვაქვს წონის დაკლება, ხოლო მეორეზე – კარგი ჯანმრთელობა. მაშინ არჩევანი ნათელია.

თუ თქვენ გაქვთ ზედმეტი 25 კილოგრამი, მათი მოშორება უფრო ადვილი იქნება თუ თქვენ უბრალოდ გადახვალთ დაბალანსებულ კვებაზე, და ასევე შეამცირებთ კალორიულობას 10-15%.

ხოლო ზედმეტი 3-5 კილოგრამის არსებობისას, აქვს აზრი გადახვიდეთ მოკლევადიან ცილოვან დიეტაზე, რაციონში სასარგებლო ცილის გაზრდით, კალორიულობის 10-15%-ით დაკლებით, რაციონში ცხიმების და ნახშირწყლების შემცირების მეშვეობით, უპირატესობა ენიჭება რთულ ნელ ნახშირწყლებს.

ამგვარად, კალორიულობის შემცირებით ხდება ენერეგიის ალტერნატიული წყაროს გადასვალაზე, ანუ ენერგიაზე საკუთარი ცხიმისგან.

დიეტოლოგი დიუკანი გვთავაზობს გავაკეთოთ ცილოვანი თავდასხმის დღე/კვირა, როდესაც მივიღებთ მხოლოდ ცილას, რომელსაც ენაცვლება ბოსტნეულის (ნელი ნახშირწყლების, გარდა სახამებელშემცველის, მაგალითად, კარტოფილის) დღე/კვირა. ასევე, მნიშვნელოვანია დიეტიდან სწორი გამოსვლა შედეგის შესანარჩუნებლად.

ცილების გაზრდას 10-30% აქვს მნიშნვნელობა კუნთური მასის მომატების დროს.

მოუსმინეთ თქვენს ორგანიზმსა და საღი აზროვნების ხმას. კვება უნდა იყო დაბალანსებული და არანაირი სხვა ვარიანტები. საკვები ნივთიერებები არ არიან ურთიერთშემცველნი. ჩვენ არ შეგვიძლია გამოვრიცხოთ რაღაც ერთი და შევანაცვლოთ ის სხვა პროდუქტით და არ მივაყენოთ ჯანმრთელობას ზიანი.

P.s. ცილების მოხმარების დასაშვებ ნორმებზე მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის მონაცემებით, და ასევე ცილის როლზე ორგანიზმში წაიკითხეთ ამ სტატიაში:

ცილა: მარტივად სირთულეებზე

კუჭის ნორმალური მუშაობა – ჯანმრთელი ორგანიზმის ფუნქციონირებს საფუძველია