პროდუქტების სწორი მომზადება

მომზადებისას უპირატესობა მიანიჭეთ საკვების მოხარშვას, მომზადებას ორთქლზე, მოთუშვას და ცხობას. შეწვის დროს იქმნება კანცეროჰენები, რომლებიც ორგანიზმში მოხვედრისას გარდაიქმნებიან თავისუფალ რადიკალებად, რაც იწვევს ორგანიზმში ანთებით პროცესებს.
 გაზარდეთ თქვენს რაციონში უმი ბოსტნეულისა და ხილის რაოდენობა, რადგან სწორედ უმი მცენარეული საკვები სავსეა ენზიმებით, ანუ ბუნებრივი ფერმენტებით.
  ვიტამინები – საკმაოდ არამდგრადი ნაერთებია, რომლებსაც შეუძლია ადვილად განადგურება სხვადასხვა ფაქტორების გავლენის ქვეშ.
პროდუქტების წინასწარი მომზადების შედეგად მათ ზედა ნაწილზე ვითარედება დაჟანგვის და ვიტამინების განადგურების ხელსაყრელი პირობები; იგივე შედეგი მოაქვს პროდუქტების თერმულ დამუშავებას.

⁉️ როგორ შეიძლება შევინარჩუნოთ ვიტამინების უმრავლესობა საკვების მომზადების დროს?

 შენახვა 
ცნობილია, რომ ვიტამინებისა და მინერალების მაქსიმალური შემცველობა არის მხოლოდ დაკრეფილ მოსავალში. გახსოვდეთ, რომ პროდუქტების მაცივარში შენახვისას 3 დღის შემდეგ ისინი კარგავენ С ვიტამინის 30%. ოთახის ტემპერატურისას ეს მაჩვენებელი უდრის 50%.
 მზის შუქზე ვიტამინები ნადგურდება. საკმაოდ მგრძნობიარეა შუქის მიმართ ფოთლოვანი ბოსტნეული – ისპანახი, მწვანე ხახვი და მწვანილი, ამიტომ უნდა მოიხმაროთ ისინი ყიდვისას 2-3 დღის მანძილზე.
ზეთი უნდა შეინახოთ მუქ ბოთლებში, სხვა შემთხვევაში, მზის შუქის ზემოქმედების ქვეშ ის კარგავს Е ვიტამინს.
ზოგიერთი ვიტამინი მგრძნობიარეა არა მხოლოდ მზის შუქის მიმართ, არამედ ჟანგბადთან კავშირის დროს. ჯობია არ დატოვოთ ღია მზესუმზირის ზეთის ბოთლი (მზესუმზირის ბოთლის შენახვისას უმჯობესია გამოიყენოთ მუქი ბოთლი).
წვენების, სმუზის მომზადების შემდეგ მათი შენახვა არ შეიძლება, რადგან ვიტამინები მგრძნობიარები არიან ჟანგბადის მიმართ. დალიეთ ისინი მომზადებისთანავე.
პროდუქტების გაშრობა, გაყინვა, შენახვა მეტალის ჭურწელში ასევე მნიშვნელოვნად ამცირებს ვიტამინების შემცველობას, იმ პროდუქტებშიც, რომლებიც ითვლება ვიტამინების წყაროდ.
 პროდუქტების ფერმენტაცია არა მხოლოდ ინარჩუნებს ვიტამინებს, არამედ აჯერებს მათ სასარგებლო თვისებებს, მაგალითად, კომბოსტოს, სტაფილოს, ჭარხლის მწნილი, კომბუჩა და ა.შ.
გაყინვა — ვიტამინების შენახვის ერთ-ერთი საუკეთესო საშუალებაა. თუ შემდეგ თქვენ არ გინდათ სასარგებლო თვისებების „დაკარგვა“, არ გარეცხოთ გაყინული კენკრა, ხილი და ბოსტნეული, ასევე, არ გაალღოთ ისინი წყალში — ამ შემთხვევაში „იკარგება“ ვიტამინების მნიშვნელოვანი ნაწილი.
 აღსანიშნავია, რომ პროდუქტების კონსერვირების დროს ნადგურდება მნიშვნელოვანი ვიტამინების 50% (А, В1, В2 и С). გარდა ამისა, ყოველი წლის შენახვისას ისინი კარგავენ ვიტამინების 5 – 20%.

 პროდუქტების მომზადება 
 ვიტამინების და მინერალური ნივთიერებების მაქსიმალური რაოდენობა კონცენტრირებულია კანის ქვეშ, ამიტომ ბოსტნეულის გაფცქვნის დროს კანი რაც შეიძლება თხლად მოაჭერით, ხოლო ხილი თამამად შეგიძლიათ მიირთვათ კანთან ერთად.
 იმისათვის, რომ არ მოხდეს პროდუქტების დაჟანგვა ჰაერზე, უმჯობესია გაფცქვნათ და დაჭრათ ისინი უშუალოდ ქვაბში ჩაყრის დროს. სუპის მომზადების დროს უმჯობესია დაჭრათ ბოსტნეული დიდ ნაჭრებათ, რადგან ისინი უფრო კარგად შეინარჩუნებენ სასარგებლო ნივთიერებებს. გახსოვდეთ, რაც უფრო პატარაა ნაჭრები, მით უფრო მალე კარგავენ ისინი ვიტამინებს.
 სალათის მომზადება უნდა მოხდეს მაგიდასთან მიტანამდე და შეიკმაზოს მზესუმზირის ზეთით (იდეალურია ზეითუნის ზეთი), რომელიც აადვილებს А ვიტამინის შეთვისებას. მთელ, გაუფცქვნელ ხილსა და ბოსტნეულში ვიტამინები უფრო დიდ ხანს ინახება. გახსოვდეთ, რომ გაფცქვნის, დაჭრის, მოხალვის დროს უჯრედებიდან თავისუფლდებიან ჟანგვითი ფერმენტები, რომლებიც მალე ანადგურებენ А და С ვიტამინებს.
თერმული დამუშავება
 ვიტამინებისთვის ყველაზე ტრავმული გადამუშავების მეთოდია – შეწვა, რომლის დროს, პირველ რიგში, მაღალი ტემპერატურისას ხდება ცხიმის დაჟანგვა და, მეორედ, ნადგურდება ვიტამინები, რომელსაც შეიცავს თვითონ ცხიმი და შემწვარი პროდუქტი.
 უმჯობესია გამოიყენოთ კულინარული დამუშავების ისეთი სახეობები, როგორიცაა მოხარშვა ორთქლზე ან ღუმელში გამოცხობა. მაგალითად: კარტოფილის შეწვისას ცილისა და ვიტამინების შემცველობა მის ზედა საფარზე მცირდება 40%, ხოლო გამოცხობისას – 10-20%. უმჯობესია ბოსტნეული მოხარშოთ მთლიანად, გაუფცქვნელად და ორთქლზე. თუ კარტოფილი გაფცქვნილ მდგომარეობაში იხარშება, წყალში რჩება მინერალური ნივთიერებების 25%-მდე, თუ გაუფცქვნელი – 0,5%-მდე. ბროკოლი მოხარშვის დროს კარგავს ვიტამინების, დაახლოებით, 40%, ორთქლზე მომზადებისას — მხოლოდ 11%.
კულინარული დამუშავების სახეობების არჩევისას, შეაჩერეთ ყურადღება იმ სახეობაზე, რომელიც არ საჭიროებს ხანგრძლივ გაცხელებას.
 შეწვის ყველაზე ჯანმრთელ სახეობად ითვლება სწრაფი შეწვა, როდესაც წვრილად დაჭრილი პროდუქტები იმყოფება ტაფაზე მაქსიმუმ ხუთი წუთი, ხოლო ყველაზე მავნედ — ფრიტიურში მომზადება. ზეთის დიდი რაოდენობის გამო კარტოფილი ფრი ხდება ძალინ ცხიმიანი და კალორიული. უნდა გახსოვდეთ, რომ ვიტამინების დაკარგვა — არ არის ყველაზე საშიში, რაც შეიძლება დაემართოს თქვენს პროდუქტებს შეწვის დროს. უფრო საშიშია კანცეროჰენები, რომლებიც იქმნება ღია ჰაერზე შეწვის დროს, მზესუმზირის ზეთის დიდი ხნის მანძილზე გაცხელების დროს, ან ზეთის ხელმეორედ გაცხელების დროს. ითვლება, რომ ეს ნივთიერებები ხელს უწყობენ ავთვისებიანი სიმსივნის განვითარებას. ამიტომ, თუ არ შეგიძლიათ ცხოვრება შემწვარი კერძების გარეშე, ყოველთვის გამოიყენეთ ახალი ზეთი, არ გააცხელოთ იმ ტემპერატურამდე, როდესაც ის წვას იწყებს.
 არ დაგავიწყდეთ ბუნებრივი სანელებლები. ბიოქიმიკოსებმა კანზასიდან დაამტკიცეს, რომ ბუნებრივ სანელებლებს შეუძლიათ კანცეროჰენების დონის შემცირება შეწვარ პროდუქტებში.
 საკვები უმჯობესია დაამარილოთ უკვე მზა მდგომარეობაში, რადგან მარილი ხელს უწყობს ვიტამინების გამოდევნას. განსაკუთრებით, ეს ეხება ადამიანებს, რომლებსაც აწუხებთ შეშუპება, გულ-სისხრძარღვთა, ღვიძლის და თირკმლების დაავადებები. ყველა პროდუქტი, ბოსტნეული და ბურღულეულიც უკვე შეიცავს ნატრიუმს/მარილს.
 დიეტოლოგები გვირჩევენ ჩვეულებრივი სადილის მარილის მაგივრად გამოვიყენოთ გაწმენდილი ზღვის მარილი – ის ნაკლებად იწვევს ორგანიზმში სითხის დაგვროვებას.

 წყალში ხარშვისას დაიცავით შემდეგი წესები:

1. არ მოხარშოთ პროდუქტები დიდი ხანი – ეს ზრდის ვიტამინების დაკარგვას. აუცილებელია დაამატოთ პროდუქტები ქვაბში იმ დროის დაცვით, რომელიც საჭიროა თითოეული პროდუქტის მომზადებისთვის.
2. ბოსტნეული ჯობია მოხარშოთ ადუღებულ წყალში, რომ მოხდეს ფერმენტის ნეიტრალიზება, რომელიც ანადგურებს ასკორბინის მჟავას.
3. პროდუქტებში ჰაერის მიწოდება მაქსიმალურად უნდა შეამციროთ, წყალი მათ კარგად უნდა ფარავდეს, ხოლო ქვაბის თავსახური მჭიდროდ უნდა იყოს დახურული.
4. მჟავების დამატება (ლიმონის მჟავა, ლიმონის წვენი, ტომატის წვენი, ძმარი) ხელს უწყობს С ვიტამინის შენარჩუნებას დაჟანგვისგან და განადგურებისგან.
5. არ გადააქციოთ წყალი, რომელშიც მოხარშეთ პროდუქტები, რადგან ის შეიცავს მინერალურ ნივთიერებებს და ვიტამინებს, და მისი გამოყენება ხელმეორედ შეიძლება, მაგალითად, სუპის მოსამზადებლად. ხარშვის დროს მინერალური ნივთიერებების და ვიტამინების ¾ სწორედ წყალში რჩება.
6. საკვების მომზადების დროს არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება დაჟანგული სამზარეულოს ხელსაწყოების და სპილენძის ჭურჭლის გამოყენება, რადგან რკინა და სპილენძი მალე ანადგურებენ ვიტამინებს. საკვების მომზადებისას უფრო მოსახერხებელია – ემალის, შუშის და უჟანგავი ფოლადის ჭურჭელი. მაგრამ, ემალის ჭურწელი უნდა იყოს მთლიანი, ბზარების გარეშე, სხვაგვარად მეტალების დაჟანგვის გამო მასში მომზადებული საკვები მავნე ხდება.

 მზა კერძების შენახვა და გაცხელება 
 აუცილებელია თავი აარიდოთ მზა კერძების ხანგრძლივ შენახვას და ხშირ გაცხელებას, რადგან ამ შემთხვევაში მცირდება ვიტამინების რაოდენობა. თუ საჭიროა მზა კერძის გაცხელება, გააცხელეთ მხოლოდ საჭირო რაოდენობა და არა მთელი ქვაბი.
 ჩადგით მაცივარში – გრილ მდგომარეობაში. ყველაზე საშიში ტემპერატურა, როდესაც მიკროორგანიზმები იწყებენ გამრავლებას – არის 35-40 გრადუსი, ანუ ჩვენი სხეულის ტემპერატურა. ამიტომ არ არის საჭირო კერძების გაციება ოთახის ტემპერატურამდე. გააციეთ, დაახლოებით, 50-60 გრადუსზე. ეს არ ავნებს მაცივარს, და ბაქტერიებსაც არ მისცემს გამრავლების საშუალებას. ეს წესი ეხება მოხარშულ ბოსტნეულს, სუპებს, ხორცს. ანუ, ყველაფერ იმას, რისი დატოვებაც გსურთ ხვალინდელ დღეზე.
 ბოსტნეულისგან დამზადებული სუპები უმჯობესია არ შეინახოთ ხანგრძლივი დროის განმავლობაში და აადუღოთ მხოლოდ ერთხელ. თუ რამე დარჩა 1 დღეზე მეტი, ჯობია საკვებში აღარ მოიხმაროთ. ეს არ მოგწამლავთ, მაგრამ საკვები ღირებულება იქნება მინიმალური. იგივე ეხება კერძებს ისპანახისგან და მწვანე მჟაუნას. ეს ყველაფერი მჟაუნმჟავის ბრალია, რომელსაც შეიცავენ ეს მცენარეები.
გამონაკლისი არის სუპები, რომლებიც დამზადებულია კომბოსტოთი. ყველანაირი შჩი და ბორშჩი შეგიძლიათ შეინახოთ მაცივარში 3 დღემდე, და არ ინერვიულოთ საკუთარ ჯანმრთელობაზე.
 რამოდენიმეჯერ ადუღება არ შეიძლება: მზა კერძი დაკარგავს ყველა სასარგებლო ნივთიერებას.

 შეეცადეთ არ მიიღოთ ისეთი პროდუქტები, რომლის წარმოშობა და შემადგენლობა არ გეცნობათ. ეს ეხება არა მხოლოდ მაღაზიის სნეკებსა და წასახემსებლებს, არამედ კერძებსაც, რომლებიც მომზადებულია თქვენთვის მიუღებელი პროდუქტებისა და შემცველებისგან.

 შეეცადეთ მიიღოთ მთელმარცვლიანი ბუნებით ნაჩუქარი ნატურალური პროდუქტები, რომლებმაც გაიარეს მინიმალური თერმული დამუშავება. სახლში მომზადებისას, აირჩიეთ კერძები, რომლებიც შედგება ინგრედიენტების მცირე რაოდენობისგან.

 ისწავლეთ სიამოვნების მიღება უბრალო საკვებისგან – სწორედ ეს არის კარგი ჯანმრთელობის საწინდარი!

მჟავა-ტუტოვანი ბალანსი — იდეალური წონის და კარგი ჯანმრთელობის გზა

ასაიას კენკრის ფხვნილი 100გ Acai Berry 100 G